महिला लघुवित्त : सुनको अण्डा दिनसक्ने क्षमता, लगानी सुरक्षित

महिला लघुवित्तको परिचय

महिला लघुवित्त वित्तीय संस्था लिमिटेडले पब्लिक कम्पनीको रूपमा नेपाल राष्ट्र बैंकबाट बैंक तथा वित्तीय संस्था ऐन, २०७३ अन्तर्गत सञ्चालन गर्न २०७५ साल असोज महिनाको २२ गते घ वर्गको वित्तीय संस्थाको रूपमा सञ्चालन गर्ने अनुमतिपत्र प्राप्त गरेको थियो । जस अनुरुप संस्थाले २०७५ साल कार्तिक १ गतेबाट औपचारिक रुपमा कारोबार सञ्चालन गरेको थियो । यसको केन्द्रीय कार्यालय काभ्रे जिल्ला, साँगामा अवस्थित छ । संस्थाले विपन्न वर्गका व्यक्तिहरुलाई सरल, सहज, प्रभावकारी, दीगो र भरपर्दो लघुवित्तीय कारोबार सञ्चालन गरिरहेको छ । हाल देशका सात वटै प्रदेश गरी ३४ जिल्लाहरुमा शाखा कार्यालयहरु खोली कार्यक्रम सञ्चालन गरी रहेको छ ।

सेयर संरचना

संस्थाको सेयर स्वामित्वको कुरा गर्नुपर्दा संस्थाको सेयर संरचना ६०ः४० को अनुपातमा रहेको छ । जसमध्ये, ६० प्रतिशत संस्थापक समूहको लगानी रहेको छ भने बाँकी ४० प्रतिशतमा सर्वसाधारणले लगानी गरेका छन् ।

सेयर संरचनाको विस्तृत विवरण तलको तस्विरमा हेर्न सकिन्छ :

संस्थाको वित्तीय अवस्था नियालौँ

संस्थाको वित्तीय अवस्थाको बारेमा कुरा गर्नुपर्दा संस्थाले अपडेटेड वित्तीय अवस्था गत आर्थिक वर्षको चौथो त्रैमाससम्मको अपरिष्कृत वित्तीय विवरणबाट हेर्न सकिन्छ । उक्त विवरण अनुसार चौथो त्रैमाससम्म संस्थाको खुद नाफा ७ करोड ५५ लाख १८ हजार रुपैयाँमा सीमित भएको छ । यो नाफा रकम अघिल्लो वर्षको सोही अवधिको तुलनामा १९ दशमलव १२ प्रतिशतले थोरै हो । समिक्षा अवधिसम्म संस्थाको खुद व्याज आम्दानी पनि ५ दशमलव ७५ प्रतिशतले घटेर २९ करोड ९५ लाख ३८ हजार रूपैयाँमा झरेको छ । चौथो त्रैमाससम्म संस्थाको सञ्चालन मुनाफा १८ दशमलव ९३ प्रतिशतले घटेर १० करोड ७८ लाख ३० हजार रुपैयाँमा सिमित छ । संस्थाको वितरणयोग्य नाफा १६ हजार ४ सय ६७ रुपैयाँ पुगेको छ । संस्थाको चुक्ता पुँजी २१ करोड ७५ लाख ६२ हजार रुपैयाँ रहेको छ । संस्थाको जगेडा कोषमा २० करोड ६५ लाख ८ हजार रुपैयाँ सञ्चित रहेको छ । संस्थाको वार्षिक प्रतिसेयर आम्दानी (ईपीएस) २८ रुपैयाँ ५९ पैसाले घटेर ३४ रुपैयाँ ७१ पैसामा सिमित भएको छ । संस्थाको प्रतिसेयर नेटवर्थ २१२ रुपैयाँ ६३ पैसा रहेको छ ।

सेयर बजारमा महिला लघुवित्त

सेयर बजारमा महिला लघुवित्तको स्थानको चर्चा गर्नुपर्दा नेपाल स्टक एक्सचेञ्जमा संस्थाको २१ लाख ७५ हजार ६ सय २५ कित्ता सेयर सूचिकृत छ । आज असोज २३ गते, मंगलबारको कारोबार अनुसार नेप्सेमा यस लघुवित्तको सेयरमूल्य एक हजार ७ सय २७ रूपैयाँ रहेको छ । लघुवित्तको सेयर एक वर्षयता अधिकतम ४ हजार ३ सय २९ रूपैयाँ ६० पैसा र न्युनतम एक हजार ७ सय रूपैयाँमा कारोबार भएको छ ।

लघुवित्तको पछिल्लो १८० दिनको औषत मूल्य २२ सय ५० रूपैयाँ ९६ पैसा रहेको छ । यस्तै, लघुवित्तको पछिल्लो १२० दिनको औषत मूल्य १८ सय ९० रूपैयाँ ६२ पैसा रहेको छ । लघुवित्तको औषत मूल्यलाई आधार मानेर हेर्दा कम्पनीको सेयरमूल्य हाल घटेको छ ।

लघुवित्तको लाभांश इतिहास

दोश्रो बजारमा लघुवित्तको कारोबार सुरु भएको २ वर्ष मात्रै भयो । तर छोटो समयमै यस लघुवित्तले लगानीकर्ताहरुबाट वाहवाही पाइसकेको छ । यसको एउटा कारण लघुवित्तले लगानीकर्ताहरुलाई दिएको प्रतिफल पनि हो । दुवै आर्थिक वर्षमा यस लघुवित्तले लगानीकर्ताहरुलाई आकर्षक लाभांश वितरण गर्याे ।

१. आर्थिक वर्ष २०७७/७८

आर्थिक वर्ष २०७७/७८ मा संस्थाले आफ्ना लगानीकर्ताहरुलाई ४७ दशमलव ५० प्रतिशत बोनस सेयर र २ दशमलव ५० प्रतिशत नगद गरी कुल ५० प्रतिशत लाभांश वितरण गरेको थियो ।

२. आर्थिक वर्ष २०७८/७९

आर्थिक वर्ष २०७८/७९ मा पनि संस्थाले आफ्ना लगानीकर्ताहरुलाई ४७ दशमलव ५० प्रतिशत बोनस सेयर र २ दशमलव ५० प्रतिशत नगद गरी कुल ५० प्रतिशत नै लाभांश वितरण गरेको थियो ।

व्यवस्थापकीय पक्ष

कुनै पनि कम्पनी कस्तो हो, कस्तो छ र कस्तो थियो भन्ने कुराको गहिरा पन । कम्पनीको हरेक राम्रा तथा नराम्रा अवस्थाहरूमा व्यवस्थापकीय पक्षको ठूलो भुमिका हुने गर्दछ ।

महिला लघुवित्तको व्यवस्थापनको कुरा गर्नुपर्दा संस्थाको नेतृत्व तारा कुँवरले गरिरहेकी छिन् । यस लघुवित्तको अध्यक्षमा रहेकी उनी महिला अधिकार तथा विकास केन्द्रकी प्रतिनिधी हुन् । संस्थाको सञ्चालकमा डा. इमान सिंह गुरुङ, सुभाष जमरकटेल र माया भण्डारी रहेका छन् । यस्तै, संस्थाको स्वतन्त्र सञ्चालकमाकोपिला पोखरेल रहेकी छिन् । यता संस्थामा सर्वसाधारण समूहको प्रतिनिधित्व गर्ने गरी सर्वसाधारण सञ्चालकमा कमल कुमार भारती र रोजी सिग्देल रहेका छन् ।

यता संस्थाको प्रमुख कार्यकारी अधिकृत (सीईओ) मा कृष्ण प्रसाद न्यौपाने रहेका छन् । संस्थाले गत वर्ष असार १ गतेबाट लागू हुने गरी ४ वर्षका लागि उनलाई पुनः करारमा नियुक्त गरेको हो । महिला लघुवित्तमा यो उनको दोश्रो कार्यकाल हो । महिला लघुवित्तलाई यो स्थानसम्म ल्याईपुर्याउन उनको पनि ठूलो योगदान रहेको छ ।

समग्रमा : महिला लघुवित्तमा लगानी कति सुरक्षित ?

समग्रमा महिला लघुवित्तलाई हेर्दा महिला लघुवित्त लगानीकर्ताहरुको आकर्षणमा परेको लघुवित्त हो । दोश्रो बजारमा धमाकेदार इन्ट्री गरेको यस लघुुवित्तको व्यवस्थापन र वित्तीय पक्ष पनि एकदमै राम्रो छ ।

हाल लघुवित्तको मूल्य आम्दानी अनुपात (पीई रेसियो) ४९.७६ गुणा रहेको छ । सामान्यतय १५ भन्दा कम पीई भएका कम्पनीहरू लगानीका लागि सुरक्षित मानिन्छ ।

हामीले लगानी गर्दा एउटा पक्षको आधारमा मात्र गर्नु हुँदैन । लगानी गर्दा कम्पनीका विभिन्न पक्षहरूलाई राम्ररी केलाएर मात्र लगानी गर्नुपर्दछ । महिला लघुवित्तको विभिन्न पक्ष केलाउँदा कम्पनीमा गरिने लगानी दीर्घकालिन रूपमा सुरक्षित देखिन्छ । महिला लघुवित्तको सेयरमूल्य पनि अहिले सस्तो भएको छ । लङ टर्मका लागि लगानी गर्न यो लघुवित्त उत्कृष्ट देखिन्छ । यस लघुवित्तले लगानीकर्ताहरुलाई आकर्षक रिटर्न (प्रतिफल) दिन सक्ने क्षमता राख्दछ ।

यद्यपी हामीले कम्पनीको समग्र अवस्था हेरेर विश्लेषण गर्ने हो यो कम्पनीको सेयरमा लगानी गर्ने वा नगर्ने भन्ने विषयमा नितान्त रुपमा लगानीकर्ताहरुको स्वविवेकमा निर्भर रहन्छ ।